سود پرک چیست | هیدروکسید سدیم (Sodium hydroxide)یک ماده شیمیایی قدرتمند است که با فرمول شیمیایی NaOH و نام های کاستیک سودا (Caustic Soda)، سود سوز آور، سود جامد پرک و گاهی چربی گیر صنعتی شناخته می شود. این یک ترکیب یونی شامل کاتیون سدیم Na⁺ و هیدروکسید آنیون OH است.

سود سوز آور در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد از جمله در تولید مواد شیمیایی، ابریشم مصنوعی، خمیر کاغذ و کاغذ، آلومینیوم، مواد پتروشیمی، پارچه، صابون و مواد شوینده به کار می‌رود. همچنین در آزمایشگاه ها برای تعیین غلظت اسیدهای مجهول در سنجش حجمی (تیتراسیون) اسید – باز از محلول قلیایی هیدروکسید سدیم استاندارد استفاده می‌شود.

کاستیک سودا در حالت جامد، سفید رنگ و بدون بو است، این ماده در حالت جامد به صورت پولک و یا گرانوله عرضه می‌شود. فرم پولک آن سود پرک و فرم گرانوله سود گرانول در بازار نامیده می شود. سود پرک به سهولت می‌تواند رطوبت هوا را جذب نماید و پولک ها به یکدیگر چسبندگی پیدا کنند بنابراین استفاده از کیسه های مناسب لمینت دار و حمل و نقل مناسب بسیار حائز اهمیت است.

اگر چه نقطه ذوب سود پرک بالاست ولی این ماده به شدت در آب حل می شود و در حالت محلول در آب به رنگ روشن است. فرایند حل شدن سود سوز آور در آب فرایندی گرماده است. هنگامی که سود پرک در آب حل می شود محلول به دست آمده که PH بالایی دارد و بسیار لغزنده است به صورت کلی هنگامی که کاستیک سودا در آب حل می شود خورندگی بیشتر ایجاد می‌کند.

سود پرک در عین حالی که یک ماده شیمیایی بسیار پرکاربرد است در صورت تماس با پوست یا استنشاق مقدار زیادی از آن و یا تماس با چشم می‌تواند باعث مشکلات جدی برای انسان از قبیل سوختگی و نابینایی و غیره شود؛ بنابراین در هنگام استفاده از سود سوز آور همان طور که از نام آن نیز مشخص است باید نکات ایمنی از قبیل استفاده از ماسک، دستکش، لباس مناسب و غیره را رعایت کرد.

بیشترین مقدار هیدروکسید سدیم تولیدی ، از طریق فرایند الکترولیز محلولهای کلرید سدیم در یکی ساز انواع ظروف الکترولیتی بدست می‌آید. به عنوان نمونه ، در فرایند پیل جیوه کاستنر-کلنر (Castner-Kellner ) ، از جریانی از جیوه بعنوان کاتد استفاده می‌شود و ملغمه سدیم حاصل با آب ترکیب می‌شود و تولید هیدروکسید سدیم می‌نماید و در فرایند دیگر به نام پیل دیافراگم، الکترولیت از آند به کاتد حرکت می‌کند و دیافراگم (از جنس پنبه کوهی یا سایر مواد غشایی)، فراورده‌های آند و کاتد را از هم جدا می‌سازد. در هر دو فرایند، علاوه بر سدیم، گاز کلر نیز تولید می‌شود.

فرایند سودا – آهک

یک فرایند قدیمی‌تر برای تولید سود سوزآور ، عبارت از فرایند سودا – آهک می‌باشد که در آن سودا اَش ( کلسیم دی‌هیدروکسید ) ، در واکنش با کربنات سدیم به کاستیک سودا تبدیل می‌شود.

Na2CO3 + Ca(OH)2 —-> 2NaOH + CaCO3

دستورالعمل های ایمنی کار با سود سوزآور

سود پرک (سود سوز آور | سود کاستیک) ماده شیمیایی سفید رنگ و بدون بو می باشد. این ماده قلیایی و به شدت خورنده بوده و در اثر تماس با چشم ، پوست و استنشاق ممکن است فرد را دچار آسیب هایی همچون سوختگی شیمیایی، اسیب های بینایی و یا حتی کوری کند.
رعایت نکات و دستور العمل های ایمنی سود پرک و سود مایع هنگام استفاده موجب می شود آسیبی به پوست، مجاری تنفسی و چشم نرسد یا در اثر تماس ، آسیب بسیار جزئی باشد.

نکات ایمنی سودپرک

چشم، دستگاه تنفسی و پوست ، اندام های مورد آسیب سود پرک هستند. که در نتیجه تماس با آن فرد دچار سوزش ، تاول، سوختگی، التهاب، کوتاهی تنفس و سرفه های شدید می شود. عوارض آن در آسیب دیدگی شدید تر و حاد ، افت بینایی و یا کوری و از دست دادن چشم نیز می باشد.

تجهیزات ایمنی هنگام استفاده از سودپرک

دستکش لاستیکی ، چکمه لاستیکی پاشنه دار نفوذ ناپذیر، پوشش محافظ گردن و صورت و کلاه لبه دار و عینک محافظ چشم ها در برابر مواد شیمیایی. ضمنا روپوش حتما باید آستین دار و ترجیحا کتانی باشد.

نکات ایمنی سودپرک پس از آسیب

سود پرک ممکن است در اثر افزایش دما و حرارت محیط تجزیه شده و بخار سمی تولید کند. در صورت تماس سود پرک با پوست فورا ناحیه را تا چند دقیقه با آب شستشو دهید. بهتر است فرد را به مکانی ببرید که هوای تازه برای تنفس وجود داشته باشد . در صورت تماس چشمی ، در حالی که پلک ها رو به بالاست ، چشم را سریعا با آب شستشو دهید . حتما فورا به پزشک مراجعه کنید.